آذربایجان غربی شهرستان نقده(سولدوز)
زلزله خيزي :
شهرستان نقده از نظر زلزله‌خيزي و خطر زلزله در حد متوسط و پايين قرار دارد و تا كنون زلزله‌هاي كه موجب بروز خساراتي در اين شهرستان شود به ثبت نرسيده است.
خاكشناسي شهرستان نقده :
خاكهاي مطالعه شده در شهرستان نقده عمدتاً جزء خاكهاي كلاسه II و III است كه در بخشهاي مرتفع عمق خاك كم و در بخشهاي مسطح خاكها نيمه عميق تا عميق هستند به دليل وجود عوامل
بازدارنده گوناگون سطح براي كاربري زراعت آبي 61 درصد از وسعت شهرستان محدوديت شديد، 36 درصد محدوديت متوسط و 4 درصد محدوديت كم دارد. براي كاربري مرتع و چراگاه 58 درصد از مساحت شهرستان محدوديت شديد، 18 درصد محدوديت زياد و 24 درصد محدوديت متوسط دارد.
پوشش گياهي شهرستان نقده :
در سطح شهرستان نقده جنگلهاي طبيعي وجود ندارد تنها باقي‌مانده جنگلهاي غرب بصورت تك‌درختي مشاهده مي‌گردد، درختان و درختچه‌هاي مهم عبارتند از: بادام وحشي، نسترن وحشي، زالزالك، انجيروحشي و... مي‌باشد.
ولي پوشش گياهي غالب شهرستان پوشش مرتعي است كه از وسعت 99080 هكتاري شهرستان 46128 درصد به مراتع اختصاص يافته است. مراتع اين شهرستان از نوع مراتع ميان بند قشلاقي بوده و دامدارن منطقه جهت تعليف احشام در فصل تابستان از مراتع ييلاقي اشنويه استفاده مي‌نمايند.
بررسي وضعيت طبيعي شهرستان نقده از لحاظ زيست محيطي و بررسي عوامل آسيب و تخريب:
كوهها و دشتها :
اهميت مناطق كوهستاني علاوه بر ارزش زيستگاهي از نظر آب و هوا و چشم اندازهاي طبيعي و پوشش گياهي درخور توجه بوده است البته مناطق كوهستاني و دشتها از جهات گوناگون قابل بررسي است ولي از نظر زيست محيطي به لحاظ تبديل و تخريب مراتع و چراي زود رس و بيش از ظرفيت نهايتاً در اثر دخالتهاي بي رويه انسان مورد تجاوز قرار گرفته و اختلالاتي در اين اكوسيستم‌ها بوجود آمده است.
منابع آب شهرستان نقده :
آبهاي سطحي :
ـ رودخانه ها :
در شهرستان نقده رودخانه گدار جاري است كه اين رود همانند رودخانه‌هاي استان در اثر تخليه فاضلابهاي شهري و صنعتي و تجاري دچار آسيب و تخريب گرديده است. قسمتي از آب اين رودخانه به سد مخزني حسنلو منحرف و نيز به دليل تغيير مسير رودخانه با احداث دايك در سالهاي 78 و 1377 توسط سازمان آب منطقه‌اي در نزديكي كوه بوغه‌داغي ومنطقه شكار ممنوع گروه قيط و مميند خسارت
فراواني ديده و يكي از عوامل آسيب آن دگرگوني در سيستم پوشش گياهي نيزار بوده كه درختچه‌هاي گز جايگزين ني‌هاي منطقه شده است و همچنين گونه‌هاي بومي آبزي آسيب جدي ديده است.
آبهاي زير زميني :
آبهاي زيرزميني شهرستان نقده با حفر چاههاي عميق و نيمه عميق ... بصورت غير مجاز از حد معقول
مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرد و اين امر سبب كاهش آبهاي زير زميني شده است، بعلاوه تغيير ميسر رودخانه گدار كه تأمين‌كننده آب زيرزميني دشت نقده بوده و در فصول مختلف سال خشكيده و بر ميزان آبهاي زيرزميني تأثير منفي گذاشته است، چرا كه ملاحظات زيست محيطي در آن منظور گرديده است .
ـ سدها :
سد حسنلو برروي تالاب بين المللي حسنلو (شورگل) توسط سازمان آب منطقه استان آذربايجان غربي احداث شده است. آب اين سد از رودخانه گدار از طريق كانالي بطول 15 كيلومتر تأمين مي‌گردد. با اختلاط آب تالاب با آب شيرين رودخانه گدار از شوري آب كم شده و غلظت آن به غلظت آب رودخانه تغذيه كننده نزديك شده و باعث تغييراتي در اكوسيستم اين سد شده و گونه‌هاي جمعيتي پرندگان در دوساله اخير دستخوش تغييراتي شده است . سرنوشت تالاب در آينده چه خواهد شد هنوز معلوم نيست. در هر صورت هم اكنون اين محل بعنوان تالاب بين‌المللي بوده و در سال (81) بعنوان منطقه شكار ممنوع به تصويب رسيده است.
ـ تالابها :
در سطح شهرستان نقده تعداد تالابها نسبت به ساير شهرستانها زياد بوده از جمله آنها : تالابهاي بين المللي حسنلو ، درگه سنگي، يادگارلو، تالاب سلدوز و تالاب شيطان آباد مي‌باشد. بطوري كه در قسمت سدها اشاره شد يكي از تالابهاي مهم منطقه تالاب بين المللي حسنلو (شور گل) بدون ارزيابي زيست‌محيطي روي تالاب ديواره خاكي احداث و به نام سد حسنلو نامگذاري شده و قسمتي از تالاب در قسمت جنوبي سد بيرون از آن واقع شده و در حقيقت از نظر اكولوژيكي هر دو قسمت آسيب ديده است. فزون بر آن احداث زهكشي از پايين دست سد كه از كنار تالاب بين المللي يادگار لو گذشته و پس از عبور از كوههاي شرق به تالاب يادگارلو (شمال تالاب) رسيده است علاوه بر خشكاندن اين تالاب بعلت نزديكي با تالاب بين‌المللي درگه سنگي (خدر حاجي) سبب خشك‌شدن اين تالاب نيز گرديده است. درواقع اقدام بدون مطالعه سازمان آب منطقه موجب بهم‌خوردن تعادل اكولوژيك و روابط جاندارن گرديده است. محل زيست و تخم‌گذاري انواع پرندگان نادر از قبيل قو، اردك سرسفيد و ساير پرندگان به مخاطره افتاده و تالاب را ترك نموده‌اند و ديگر پرنده‌اي مشاهده نمي‌گردد.
تالاب سلدوز با نام قبلي جهود آباد در محل ريزش زه آب سد حسنلو واقع و حفاظت محيط زيست‌آذربايجان غربي با ايجاد (دايك)، (ديواره خاكي) در مسير محل ريزش آب به درياچه و بر وسعت تالاب قبلي افزوده شده ولي كشاورزان هنگام سم‌پاشي مزارع خود از تالاب براي شتشوي مخازن سم‌پاشي و پركردن آب براي مخلوط كردن با سم از آب آن استفاده مي‌كنند كه مقادير قابل توجهي سم بطور مستقيم به درون تالاب مي‌ريزد البته اين مسئله در خصوص تالاب حسنلو نيز صادق است حاشيه تالاب سلدوز ميدان تير ارتش بوده و از اين طريق نيز تالاب آسيب مي‌بيند.
پوشش گياهي شهرستان نقده :
ـ جنگلها و مراتع :
در مساحت بزرگي شهرستان نقده كليه گياهان جنگلي از بين رفته‌اند چراي مفرط به تدريج بهترين
گونه‌هاي علوفه‌اي را نابود كرده است. فقر مناطق كوهستاني از حيث پوشش گياهي شديداً وضع جريان آب را مختل ساخته و دامنه فرسايش به حدي توسعه يافته كه غالب خاكهاي جنگلي و مرتعي قديم بكلي از بين رفته‌اند تقريباَ در كليه نقاط سنگهاي تحت‌الارضي ظاهر شده است و اراضي بطور عميق فرسايش يافته و بصورت خندق و گودال درآمده اند و نمي‌توان به تجديد حيات جنگلي آن اميدوار بود. غالب گياهي شهرستان نقده مرتعي بوده و تعداد 267250 واحد دامي در طول سال از مراتع تغذيه مي‌نمايند اين در حالي است كه مراتع مذكور تنها جوابگوي 45890 واحد دامي در طول يك دوره چرايي سه ماهه مي‌باشند. فشار فرآيند مازاد بر ظرفيت بر روي مراتع اعم از ييلاقي و قشلاقي در شرف نابودي و سير قهقرائي است.
ـ بررسي عوامل آسيب و تخريب جنگلي :
تخريب جنگلها در اين شهرستان به سالهاي دور بر مي‌گردد و تنها آثار باقي‌مانده آن بصورت پراكنده در محور نقده به پيرانشهر مشاهده مي‌گردد كه نشان از جنگلهاي منطقه بوده است ولي در اثر دخالتهاي متعدد عوامل انساني و طبيعي از بين رفته‌اند.
ـ بررسي عوامل آسيب و تخريب در مراتع :
با افزايش جمعيت انساني به جمعيت دامي نيز افزوده شده است و با بهره‌برداري بي‌رويه از اراضي مرتعي از جمله چراي مفرط و بيش از ظرفيت حذف و تبديل اراضي مراتع مرتعي به زمينهاي غلات و حبوبات و بوته كني، مراتع آسيب جدي ديده و تخريب يافته است و در اثر بارندگي‌ها رودخانه گدار طغيان كرده و ضمن حمل رسوبات و ورود به بستر درياچه اروميه به روستاهاي پايين دست و زمينهاي زراعي خسارتي به بار مي‌آورد.
ـ گونه هاي گياهي در حال انقراض شهرستان نقده :
در غالب شهرستانها گونه‌هاي گياهي جنگلي در حال انقراض مشابه بوده و در شهرستان نقده يك نوع بادام كوهي كه بادامچه نيز گفته مي‌شود و مخصوص اين منطقه بوده و ساير مناطق استان به
چشمنمي‌خورد، نام علمي : Amygdalus kotsehyi
ـ گونه هاي گياهي كمياب شهستان نقده :
از گونه‌هاي كمياب كه به عنوان منبع ژنتيكي محسوب مي‌شود و بايد مورد حفاظت قرار گيرد بادام كوهي منحصر به فرد Amygdaluskotsehyi، ارس يا سرو كوهي، گلابي وحشي، كنگر وحشي، چاوداروحشي و انواع گياهان خوش خوراك مرتعي كه در بين مزارع مانده است.
تصويري از نوعي بادام كوهي منحصر بفرد در دامنة كوههاي نقده
